Διοίκηση Ελληνο - Πολωνικού Συλλόγου Φιλίας και Συνεργασίας
Πρόεδρος – Jacek Gmoch
Αντιπρόεδρος – Krystyna Arkouda
Ταμίας – Elżbieta Paziou
Γενικός Γραμματέας – Markos Panagiotopoulos
Ελεγκτική Επιτροπή
Stefania Gmoch
Beata Panagiotopoulou
Ιστορία Ελληνο-Πολωνικού Συλλόγου Φιλίας και Συνεργασίας
Οι ελλήνο-πολωνικές σχέσεις έχουν πολύ πλούσια ιστορία. Συναρπάζει αυτή όχι μόνο ιστορικούς, κοινωνιολόγους αλλά και επιστημονικούς ερευνητές και πολλά άτομα που έχουν απεριόριστη αγάπη για την Ελλάδα.
Οι συνδέσεις στις Πολωνο-ελληνικές σχέσεις μπορούν να βρεθούν σε πολλά επίπεδα κοινωνικής, επιστημονικής, καλλιτεχνικής ή θρησκευτικής ζωής.
Επίσημες διπλωματικές σχέσεις μεταξύ Πολωνίας και Ελλάδας καθιερώθηκαν στης 13 Μαρτίου 1919.
Αυτή ήταν η στιγμή που το Βασίλειο της Ελλάδος αποφάσισε να αναγνωρίσει τη Δημοκρατία της Πολωνίας. Με βάση αυτό το γεγονός, δύο μήνες αργότερα – τον Μάιο, ο πρώτος απεσταλμένος της κυβέρνησης του I. J. Paderewski – August Zaleski, υπέβαλε στην Αθήνα τα Διαπιστευτήρια του.
Η κοινή μοίρα Ελλάδας και Πολωνίας ήταν έκτοτε αισθητή σε πολλούς τομείς, ιδίως στο πλαίσιο της νομικής και της συνθήκης της οικονομικής συνεργασίας, στις εμπορικές ανταλλαγές, στη επενδυτική συνεργασία και τέλος στη πολιτιστική συνεργασία. Η ομορφιά της Ελλάδος γοήτευσε διάσημους πολωνικής καταγωγής καλλιτέχνες όπως ο Juliusz Słowacki, Henryk Sienkiewicz και Zbigniew Herbert. Από την πλευρά τους και οι Έλληνες εκτίμησαν τα έργα των Πολωνών ΄όπως ο Fryderyk Chopin, ο Krzysztof Penderecki, ο Zbigniew Preisner ή ο Leszek Możdżer.
Έγιναν πολλές προσπάθειες για να τιμήσουν την εξαιρετική συνεργασία μεταξύ αυτών των χωρών. Ένα από τα παραδείγματα τέτοιας δραστηριότητας ήταν η ίδρυση το 1995 στην Αθήνα του Ελληνο – Πολωνικού Συλλόγου Φιλίας και Συνεργασίας. Πρόεδρος του Συλλόγου ανακηρύχτηκε ο Jacek Gmoch, και οι δραστηριότητες του Συλλόγου κατευθύνθηκαν στην πολυεπίπεδη υποστήριξη των δραστηριοτήτων των Πολωνών που ζούσαν στην Ελληνική επικράτεια. Ο Ελληνο-Πολωνικός Σύλλογος Φιλίας και Συνεργασίας επί πολλά χρόνια προωθεί την Πολωνία στην Ελλάδα στους τομείς του πολιτισμού, της επιστήμης και της τέχνης. Με αυτό τον τρόπο συμβάλλει έτσι στην ενδυνάμωση και διατήρηση των σχέσεων των δύο χωρών και διατήρηση σχέσεων και στις αμοιβαίες δραστηριότητες σε διάφορους τομείς της κοινωνικής και πολιτιστικής ζωής. Ο Σύλλογος έπαιξε σημαντικό ρόλο σε μια συγκεκριμένη διαδικασία που ονομάζεται πολιτισμική διάχυση. Στο έδαφος της επιστημονικής βιβλιογραφίας το θέμα εμφανίζεται ως μια διαδικασία αμοιβαίας αλληλοδιείσδυσης στοιχείων μεταξύ τουλάχιστον δύο διαφορετικών πολιτισμών. Αυτό είναι δυνατό χάρη στη διατήρηση κοινωνικών επαφών μεταξύ εκπροσώπων των κοινοτήτων και αμοιβαίων ανταλλαγών των εμπειριών τους σε διάφορους τομείς. Τα Μέλη του Συλλόγου που υλοποίησαν μια σειρά από διχοτομικές κατηγορίες δραστηριοτήτων εντός της πολιτιστικής διάχυσης συνέβαλαν στην προώθηση της πολωνικότητας στις καρδιές των Ελλήνων και το πάθος για την Ελλάδα στις καρδιές Πολωνών. Αυτή η αμοιβαία αλληλοδιείσδυση των πολιτισμών και των παραδώσαν και η σταδιακή αύξηση του αριθμού των συμμετεχόντων σε διάφορες πρωτοβουλίες, είχε ως αποτέλεσμα την αυξανόμενη αμοιβαία επίγνωση για τις ανάγκες, τα πάθη, τις παραδόσεις και την ιστορία των δύο εθνών. Υπήρχαν ομοιότητες, αλλά και διαφορές που δίδαξαν τον αλληλοσεβασμό και μια ζωή με αξιοπρέπεια και ανθρωπιά.
Οι μακροπρόθεσμες προτεραιότητας της δραστηριότητας του Συλλόγου περιλάμβαναν τη διοργάνωση εορτασμών των πολωνικών εθνικών εορτών, οι οποίες είχαν μεγάλη σημασία για τη διατήρηση του πατριωτισμού μεταξύ των Πολωνών που ζουν στο εξωτερικό. Το τελευταίο συμβάλλει στην διαμόρφωση της εθνικής και πολιτιστικής ταυτότητας των νέων παιδιών.
Κατά την υλοποίηση της επιδιωκόμενης στρατηγικής, ο Σύλλογος συμμετείχε στην οργάνωση και χρηματοδότηση επιστημονικών, πολιτιστικών, εκπαιδευτικών και κοινωνικών εκδηλώσεων, στις οποίες συμμετείχαν πολωνικές επιστημονικές και καλλιτεχνικές κοινότητες.
Ως μέρος αυτών των δραστηριοτήτων ήταν μεταξύ άλλων η συνδιοργάνωση του έργο της Agnieszka Osiecka σε σκηνοθεσία Daniel Olbryski στο θέατρο ΤΡΕΝΟ στην Αθήνα. Ο Σύλλογος στήριξε επίσης πρωτοβουλίες στον τομέα διοργάνωσης αθλητικών εκδηλώσεων, συμπεριλαμβανομένου του Σπάρταθλου, κατά το οποίο ο Σύλλογος συμμετείχε ενεργά στην οικονομική στήριξη των Πολωνών αθλητών και τα μέλη του παρείχαν ενεργή υποστήριξη κατά την διάρκεια του αγώνα.
Στην διάρκεια των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας το 2004 συνεργάστηκε στενά με εκπροσώπους της Πολωνικής Ολυμπιακής Επιτροπής. Ο Πρόεδρος του Συλλόγου κ. Jacek Gmoch, ως attaché εκ μέρους της Πολωνίας σε αυτούς τους Αγώνες, μαζί με τα μέλη του συλλόγου, παρείχαν οργανωτική βοήθεια στους Πολωνούς αθλητές. Κατά τη διάρκεια των αγώνων το μέλος του Συλλόγου κα Μπεάτα Παναγιωτόπουλου μετέδιδε στα πολωνικά πληροφορίες από το ελληνικό Τύπο. Ο Σύλλογος δώρισε επίσης ένα συμβολικό ποσό ύψους 5.000 ευρώ για το κτίριο της Πολωνικής Ολυμπιακής Επιτροπής.
Η Φιλία και η Συνεργασία είναι δύο αξίες που φέρει περήφανα το όνομα του Συλλόγου και τα ιδανικά είναι αυτά που τον υποχρεώνουν σε αλτρουιστικές και ενσυναίσθητες δραστηριότητες. Στο πλαίσιο αυτών τα μέλη του Συλλόγου στήριζαν αλτρουιστικές και φιλανθρωπικές πρωτοβουλίες. Για 10 χρόνια ο Σύλλογος διοργάνωνε το Πρωτοχρονιάτικο Ρεβεγιόν στο ξενοδοχείο Ledra Marriott. Τα έσοδα από την εκδήλωση πήγαιναν σε φιλανθρωπικές δραστηριότητες. Ο χορός απολάμβανε μεγάλου ενδιαφέροντος και εκτίμησης από Πολωνούς και Έλληνες και έγινε πολύ δημοφιλής. Κατά τη διάρκεια του χορού λάμβανε χώρα λαχειοφόρος αγορά με ελκυστικά δώρα (μπλουζάκια με υπογραφή επωνύμων ποδοσφαιριστών, αεροπορικά και ακτοπλοϊκά εισιτήρια, δείπνο στο ξενοδοχείο Ledra Marriott με διανυκτέρευση κ.λπ.). Τα κεφάλαια που αποκτήθηκαν επέτρεψαν τη χρηματοδότηση πολλών αναγκών της πολωνικής και τοπικής κοινότητας. Παράδειγμα η εξατομικευμένη βοήθεια σε άτομα που βρέθηκαν σε δύσκολη κατάσταση ζωής λόγω διαφόρων τυχαίων γεγονότων, όπως η κάλυψη των εξόδων κηδείας ενός Πολωνού πολίτη, πληρωμή διδάκτρων σε σχολή μπαλέτου για μια ταλαντούχο μαθήτρια, αγορά δώρων για παιδιά που πλήττονταν από φτώχεια με κίνδυνο να περιθωριοποιηθούν.
Άλλο παράδειγμα φιλανθρωπικής και συμπαθητικής δραστηριότητας ήταν η συγχρηματοδότηση σε συνεργασία με την Πρεσβεία της Δημοκρατίας της Πολωνίας στην Αθήνα, βοήθειας για τους πλημμυροπαθείς στην Πολωνία ή συγχρηματοδότηση της αγοράς πακέτων με δώρα για άπορα παιδιά σε συνεργασία με τον Πρόξενο της Δημοκρατίας της Πολωνίας στην Αθήνα. Ο εκπρόσωπος του Συλλόγου – κ. Σταμάτης Μαματζής χρηματοδότησε τη δεκαήμερη παραμονή στην Ελλάδα για εξήντα Πολωνικά παιδιά που χρειάζονταν ειδική φροντίδα και εξειδικευμένη υποστήριξη. Ο Σύλλογος στήριξε επίσης πρωτοβουλίες βοήθειας για παιδιά σε κίνδυνο φτώχειας στηρίζοντας τις πρωτοβουλίες της Caritas στα πλαίσια του Τελικού της Μεγάλης Ορχήστρας της Χριστουγεννιάτικης Βοήθειας «Ρίξε ένα χαλκό για τον Owsiak».
Ανάμεσα στις πολλές πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει η Ελληνο-Πολωνικός Σύλλογος Φιλίας και Συνεργασίας όλα αυτά τα χρόνια, θα πρέπει να αναφερθεί ο αξιόλογος αντιπροσωπευτικός του ρόλος. Στο πλαίσιο της συνεργασίας με την Πρεσβεία της Δημοκρατίας της Πολωνίας, ξεκίνησε τις Πολωνικές Ημέρες στην Αθήνα και έτσι συμμετείχε στην οργάνωση της επίσκεψης του τότε Προέδρου της Δημοκρατίας της Πολωνίας – Aleksander Kwaśniewski. Η πολυδιάστατη δραστηριότητα του Συλλόγου και το συγκεκριμένο κύρος του είχε ως αποτέλεσμα πολλά άτομα γνωστά από διάφορες περιοχές να στραφούν στην κοινωνική, πολιτική, πολιτιστική και δημόσια ζωή. Έτσι, ο Σύλλογος είχε την τιμή να φιλοξενήσει τη σύζυγο του προέδρου – Jolanta Kwaśniewska, την οποία τίμησε με το χρυσό σήμα του Συλλόγου, τον Προκαθήμενο της Πολωνικής Εκκλησιάς Józef Glemp όπως και αντιπροσωπείες της πολωνικής κυβέρνησης και της Γερουσίας, που επισκέφτηκαν πολλές φορές την Αθήνα με σκοπό την δημιουργία καλών ελληνο-πολωνικών σχέσεων. Το 2017 ο Σύλλογος βράβευσε τον Andrzej Duda Πρόεδρο της Πολωνίας με το χρυσό σήμα του Συλλόγου κατά την επίσκεψή του στην Αθήνα. Συναντήσεις με Πολωνούς εκπροσώπους της κυβέρνησης στόχευαν στην απόκτηση πολυεπίπεδης υποστήριξης για τις Πολωνικές πρωτοβουλίες που αναλήφθηκαν στην Ελλάδα. Ο Σύλλογος έχει φιλοξενήσει πολλές φορές τα κυβερνητικά στελέχη της Πολωνίιας μετά το 1989, δηλαδή σε εποχές μεγάλων αλλαγών μετά την πτώση του κομμουνισμού στην Πολωνία. Στα πολλά χρόνια της δράσης του ο Σύλλογος ήταν ο μοναδικός νόμιμος εκπρόσωπος των Πολωνών στην Ελλάδα. Τους στήριξε σε νομικά θέματα και στις άδειες παραμονής όπως σε θέματα εργασίας, υγείας και νομιμοποίησης της παραμονής τους στην Ελληνική Επικράτεια.
Ο Σύλλογος φιλοξένησε επίσης διάσημες προσωπικότητες από τον καλλιτεχνικό και πολιτιστικό κόσμο της Πολωνίας: Ryszard Kapuściński, Krzysztof Krawczyk, Edyta Górniak, Krystyna Prońko και Halina Frąckowiak, Robert Korzeniowski. Για την εκτίμηση της δημιουργικότητας και της συνεισφοράς στην Πολωνία ο Σύλλογος τίμησε την Πολωνή συγγραφέα, δοκιμιογράφο, ποιήτρια και σεναριογράφο Όλγα Ο Τοκάρτσουκ και της απένειμε το χρυσό σήμα του Συλλόγου. Για πολλά χρόνια ο Σύλλογος εκπροσωπούσε επίσης την πολωνική διασπορά ενώπιον των ελληνικών αρχών. Ο Σύλλογος επίσης είχε συνεργασία με ελληνικούς κρατικούς φορείς, όπως το Υπουργείο Εργασίας, το Υπουργείο Εσωτερικών και με Έλληνες Ευρωβουλευτές συμβάλλοντας στη βελτίωση των Πολωνο-ελληνικών σχέσεων και επηρεάζοντας την προσέγγιση των ελληνικών αρχών στα προβλήματα της πολωνικής κοινότητας στην Ελλάδα.
Ο Σύλλογος βράβευσε τον πρωθυπουργό και τον υπουργό εξωτερικών υποθέσεων Αντώνη Σαμαρά για συνεργασία και βοήθεια προς τους Πολωνούς, στους οποίους ως βουλευτής δάνεισε το γραφείο του σε Πολωνούς προσφυγές της Αλληλεγγύης.
Η συνεργασία με εκπροσώπους της ελληνικής κυβέρνησης ήταν πολυδιάστατη. Η ενεργή δραστηριότητα και εμπλοκή των μελών του Συλλόγου και η ευγένεια των Ελλήνων υποστηρικτών του είχε ως αποτέλεσμα την δημιουργία ραδιοφωνικού προγράμματος στην πολωνική γλώσσα που εξέπεμπε η ΕΡΤ, ο ραδιοφωνικός σταθμός Athina984fm και το Athens International Radio. Ο Σύλλογός αγόρασε εξοπλισμό για το πολωνόφωνο πρόγραμμα που μεταδίδονταν από τον ραδιοφωνικό σταθμό Athina984 fm. Συντάκτης και παράγωγος του προγράμματος από 2009 μέχρι 2016 – στον Athens Internationale Radio, από 2003 μέχρι 2004 -στον Εθνικό Ραδιοτηλεοπτικό Σταθμό ΕΡΤ, από 1998 μέχρι 2003 – στο Athina9.84 FM ήταν κυρία Μπεάτα Παναγιωτοπούλου.
Στο Σύλλογο παραχωρηθήκαν εγκαταστάσεις για τις ανάγκες των πρωτοβουλιών που αναλαμβάνουν τα μέλη του. Οι πρωτοβουλίες εξυπηρετούσαν τόσο την πολωνική όσο και την ελληνική κοινότητα και συνέβαλαν στην ενίσχυση των αμοιβαίων δεσμών, εξερευνώντας τις παραδόσεις και τον πολιτισμό των δύο εθνών. Για την πολύ καλή συνεργασία με τον δήμαρχο της Αθήνας, τον Απρίλιο του 1999 ο Σύλλογος βράβευσε τον δήμαρχο Αθηναίων κ. Δημήτρι Αβραμόπουλο με το χρυσό σήμα του Ελληνο-Πολωνικού Συλλόγου Φιλίας και Συνεργασίας σε τελετή που διοργανώθηκε στο ξενοδοχείο Ledra Marriott.
Αναφορικά με τις δραστηριότητες του Συλλόγου, στον κοινωνικό, πνευματικό και εκπαιδευτικό τομέα αξίζει να αναφέρουμε τις σχέσεις του Συλλόγου με την Εκκλησία και την αρωγή στη διοργάνωση καλοκαιρινών κατασκηνώσεων για νέους όπως και η στήριξη στους Ιησουίτες ιερείς για την βοήθεια αναξιοπαθούντων Πολωνών. Για πολλά χρόνια, σε δύσκολες ιστορικές περιόδους για την Πολωνία, ο Σύλλογος συνεργαζόταν με τους Γάλλους και τους Πολωνούς Ιησουίτες που είχαν βάση την εκκλησία επί της οδού Μιχαήλ Βόντα.
Για να βοηθήσουν τους Πολωνους πολίτες που κατοικούσαν στην Ελλάδα ο Σύλλογος συμμετείχε στις διαπραγματεύσεις για την ίδρυση του πολωνικού σχολείου στην Αθήνα.
Η νομική και οικονομική βοήθεια στο Πολωνικό Σχολείο αποτελεί προτεραιότητα εδώ και πολλά χρόνια για το Σύλλογο, το μόνο νόμιμο εκπρόσωπο που εκείνη την εποχή ασχολείτο με το θέμα εθνικής ταυτότητας των Πολωνών στην Ελλάδα. Συμμετείχε στη δημιουργία ενός χώρου για τους θρησκευτικούς δεσμούς και την πνευματική ανάπτυξη της πολωνικής κοινότητας στην Αθήνα, δόθηκε έτσι ευκαιρία για αλληλοεπίδραση με εκπροσώπους της Πολωνικής Εκκλησίας και διοργάνωση πολυάριθμων εκδηλώσεων, με θρησκευτικούς και κρατικούς εορτασμούς, όπως μια τελετή αφιερωμένη σε συνάντηση με τον τότε προκαθήμενο της Πολωνικής Εκκλησιάς, Józef Glemp.
Έχοντας υπόψη το γεγονός ότι είναι ιδιαίτερα σημαντικό για την ανάπτυξη της νέας γενιάς η δυνατότητα εκπαίδευσης σε σχολείο με γηγενείς παραδόσεις και με την βίωση της γλώσσας και του πολιτισμού των προγόνων, ο σύλλογος συνεργάζεται από το 1997 με το Πολωνικό Σχολείο υπό την αιγίδα της Πολωνικής Πρεσβείας στην Αθήνα. Βοήθησε τους επόμενους διευθυντές του εκπαιδευτικού ιδρύματος στην επίλυση διοικητικών προβλημάτων που σχετίζονταν με τις ελληνικές αρχές όπως και στις χρηματοδοτήσεις με στόχο τη βελτίωση των συνθηκών εκπαίδευσης και διαβίωσης των παιδιών.
Ήταν ένας εκ των χορηγών βραβείων για τους καλύτερους μαθητές, συγχρηματοδότησε Φεστιβάλ Παιδικής και Νεανικής Δημιουργικότητας και κατασκηνώσεων διακοπών δίνοντας τη δυνατότητα στους μαθητές να γνωρίσουν την Ελλάδα, τη χώρα της προσωρινής παραμονής τους. Μιλώντας για τη συνεργασία των εκπροσώπων του Συλλόγου με το Πολωνικό Σχολικό υπό την αιγίδα της Πολωνικής Πρεσβείας στην Αθήνα πρέπει να τονίσουμε τις ακόλουθες μορφές υποστήριξης που έλαβε το σχολείο: οργανωτική υποστήριξη, την σχολική κοινόχρηστη αίθουσα, αγορά εκτυπωτικού εξοπλισμού υψηλής ποιότητας, αγορά ιστού και πανό για το σχολείο και βοήθεια στην ομάδα προσκόπων που λειτουργεί εκεί, εμπλουτισμός της γκάμας των σχολικών εκπαιδευτικών παιχνιδιών, αγορά τον αθλητικό εξοπλισμό, συγχρηματοδότηση εκδρομών για μαθητές, διοργάνωση ειδικών εκδηλώσεων, αγορά κυπέλλων και βραβείων για τα εκπαιδευτικά και αθλητικά επιτεύγματα.
Οι δραστηριότητες του Συλλόγου δεν επικεντρώθηκαν μόνο στην πατριωτική διάσταση σε παιδιά και νέους πολωνικής καταγωγής. Έχοντας κατά νου τις ανησυχίες και τις ανάγκες όλης της πολωνικής κοινότητας που ζει στην Ελλάδα, ο Σύλλογος διοργάνωσε διάφορες σχετικές εκδηλώσεις με Θέμα την ιστορία της Πολωνίας. Αυτά επέτρεψαν στους Πολωνούς να εκπληρώσουν τις πατριωτικές τους ανάγκες, ενώ οι Έλληνες μάθαιναν πολλά για την ιστορία της Πολωνίας. Τέτοιες πρωτοβουλίες περιλάμβαναν: προετοιμασία και χρηματοδότηση εορτασμών επ’ ευκαιρία των επετείων της: Επανάκτησης της Πολωνικής Ανεξαρτησίας και Υιοθέτησης του Συντάγματος της 3ης Μαΐου.
Ο Ελληνο – Πολωνικός Σύλλογος Φιλίας και Συνεργασίας λόγο των δραστηριοτήτων του όλα αυτά τα χρόνια έχει αποκτήσει πολλούς υποστηρικτές στην τοπική κοινωνία. Αναπόφευκτα γράφτηκε όχι μόνο στις σελίδες της Πολωνο-ελληνικής ιστορίας αλλά και στις καρδιές πολλών Πολωνών και Ελλήνων. Τιμώντας έτσι την προσπάθεια και την αφοσίωση όλων όσων συνέβαλαν στην ανάπτυξη του Συλλόγου και την ανάληψη διαφόρων δραστηριοτήτων προς όφελος της πολωνικής κοινότητας και των Πολωνών, αλλά και την ελληνική κοινωνία είναι αναμφίβολα ένα σύνολο επιδράσεων που στέκει περήφανα και σήμερα αντηχεί.
Οι κυβερνήσεις της Δημοκρατίας της Πολωνίας εκτιμώντας την πολυετή δραστηριότητα του Συλλόγου τίμησε τα πιο διακεκριμένα μέλη της ελληνο-πολωνικής κοινότητας στην Ελλάδα με τα κρατικά παράσημα:
- για υπηρεσίες για την προώθηση της πολωνικότητας
Ο Πρόεδρος του Συλλόγου κ. Jacek Gmoch παρέλαβε τον Σταυρό του Ταξιάρχη του Τάγματος της Αναγέννησης της Πολωνίας
Ο γενικός Γραμματέας του Συλλόγου κ. Μάρκος Παναγιωτόπουλος παρέλαβε τον Ιπποτικό Σταυρό του τάγματος της Πολωνικής Αναγέννησης
- για υπηρεσίες για την προώθηση της πολωνικότητας και τη συμμετοχή στη διάδοση της πολωνικότητας στην εκπαίδευση, του πολιτισμού και των πολωνικών εθνικών παραδόσεων στην Ελλάδα
Η Μπεάτα Παναγιωτοπούλου, μέλος του Συλλόγου, παρέλαβε τον Ιπποτικό Σταυρό του Τάγματος της Πολωνικής Αναγέννησης.